მოკლე მიმოხილვა
ხომ გიყვართ იმის შესწავლა, როგორ ფუნქციონირებს ტვინი, სხვების დახმარება და უთვალავი საათის გატარება, როცა საკუთარ თავსა და თქვენს მეგობრებს „დიაგნოზს“ უსვამთ ტიკტოკის უახლესი ფსიქიკური ჯანმრთელობის ვიდეოების გამოყენებით (ყველას მოგვსვლია ეს)? თუ ფსიქოლოგია თქვენი ნამდვილი ვნებაა, სავარაუდოდ გაინტერესებთ: რომელი ფსიქოლოგიის ხარისხი მჭირდება ამ სფეროში მუშაობისთვის?
რაც უნდა გეგმავდეთ, როგორ გამოიყენოთ განათლება (სხვათა დახმარება, კვლევა, პრობლემების გადაწყვეტა და ა.შ.), ყოველთვის არსებობს თქვენზე მორგებული ხარისხის ვარიანტი. ფსიქოლოგიის ხარისხები მოიცავს საბაკალავროსამდელ (ასოცირებული, ბაკალავრის) და სამაგისტრო-სადოქტორო საფეხურებს (მაგისტრი, PhD, PsyD). თითოეული მათგანი განსხვავებულ კარიერულ შესაძლებლობებს გთავაზობთ.
1. ასოცირებული ხარისხი ფსიქოლოგიაში
ასოცირებული ხარისხი ფსიქოლოგიაში საბაკალავროსამდელი საფეხურია, რომლის დასრულება საშუალოდ ორ წელს საჭიროებს. ყველა სასწავლებელი არ გვთავაზობს ასოცირებულ პროგრამას ფსიქოლოგიაში, მაგრამ ამ კუთხით მცირე კოლეჯები (community colleges) საღი არჩევანია.
ასოცირებული ხარისხით დასაქმების შესაძლებლობები შეზღუდულია, რადგან ფსიქოლოგიის სფეროში ხშირად მინიმალური სტანდარტი ბაკალავრის ხარისხია. ამიტომ, ბევრი სტუდენტი ასოცირებულ ხარისხს იყენებს, როგორც პირველ საფეხურს ბაკალავრული ხარისხის მისაღებად.
თუ გაინტერესებთ, რა შეგიძლიათ გააკეთოთ ასოცირებული ხარისხით, ერთ-ერთი შესაძლო ვარიანტია ფსიქიატრიული ტექნიკოსის პოზიცია სახელმწიფო ფსიქიკურ საავადმყოფოში. ზოგიერთ შტატში შეიძლება კვალიფიკაცია გეყოთ სოციალური სამსახურის კონკრეტულ პოზიციებზე, მაგალითად, საქმეთამმართველის ასისტენტად ან დამოკიდებულების მკურნალობის კონსულტანტის თანაშემწედ მუშაობისთვის.
2. ბაკალავრის ხარისხი ფსიქოლოგიაში
ფსიქოლოგიის ბაკალავრის ხარისხი საბაკალავროს საფეხურია, რომელიც დაახლოებით ოთხი წლის განმავლობაში გრძელდება. ბევრ უნივერსიტეტში არჩევანია ხელოვნების ბაკალავრი (BA) ან მეცნიერებების ბაკალავრი (BS). ძირითადად, BA უფრო მეტ ჰუმანიტარულ საერთო საგანს მოითხოვს, ხოლო BS – უფრო მეტ მეცნიერულ-ტექნიკურ საგანს.
მართალია, ბაკალავრის ხარისხი ფსიქოლოგიაში კარგი დაწყებაა ფსიქოლოგიის სფეროში შესასვლელად, კვლევები აჩვენებს, რომ ამ ხარისხის მფლობელთა დიდმა ნაწილმა შეიძლება იმუშავოს ფსიქოლოგიასთან შეუსაბამო პოზიციებზე. თუმცა, ბაკალავრის ხარისხს შეუძლია სათანადო საფუძველი შეგიქმნათ შემდგომი სამაგისტრო ან სადოქტორო საფეხურისთვის.
ბაკალავრის ხარისხით შეგიძლიათ იმუშაოთ, მაგალითად, შემდეგ პოზიციებზე:
- საქმეთამმართველი (Case Manager)
- ფსიქიატრიული ტექნიკოსი
- კარიერული კონსულტანტი
- რეაბილიტაციის სპეციალისტი
გარდა ამისა, ბევრი ბაკალავრის დიპლომიანი ადამიანი საქმდება ისეთ სფეროებში, როგორიცაა გაყიდვები, მენეჯმენტი ან მასწავლებლობა.
3. მაგისტრის ხარისხი ფსიქოლოგიაში
ფსიქოლოგიის მაგისტრის ხარისხი სამაგისტრო საფეხურია, რომლის დაუფლებაც მოითხოვს დამატებით ორ-სამ წელს ბაკალავრის დასრულების შემდეგ. ისევე როგორც საბაკალავროს შემთხვევაში, ხშირად ირჩევენ ხელოვნების მაგისტრს (MA) ან მეცნიერებათა მაგისტრს (MS).
მაგისტრის ხარისხით დასაქმება შესაძლებელია მრავალ სფეროში: ფსიქიკური ჯანმრთელობის მომსახურება, სახელმწიფო სტრუქტურები, ბიზნესსექტორი და სხვა. მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება შეძლოთ სწავლება კოლეჯსა თუ უნივერსიტეტში, ასეთი შესაძლებლობები შეზღუდული და საკმაოდ კონკურენტულია.
მაგისტრის ხარისხის მფლობელთათვის ხელმისაწვდომი რამდენიმე თანამდებობაა:
- ოჯახისა და ქორწინების თერაპევტი
- რეაბილიტაციური კონსულტანტი
- სკოლის კონსულტანტი
- ადამიანური რესურსების მენეჯერი
- სკოლის ფსიქოლოგი
- ინდუსტრიალურ-ორგანიზაციული ფსიქოლოგი
- დამოკიდებულებათა მკურნალობის კონსულტანტი
- ფსიქიკური ჯანმრთელობის კონსულტანტი
მაგისტრის ხარისხი გაცილებით მეტი კარიერული შესაძლებლობას სთავაზობს სპეციალისტს, ვიდრე ბაკალავრის საფეხური. ზოგიერთი სამაგისტრო პროგრამა “საბოლოო ხარისხია” (terminal degree), რომელიც პირდაპირ ამზადებს სტუდენტებს სამუშაო პრაქტიკისთვის, ხოლო სხვები ორიენტირებული არიან სადოქტორო საფეხურის მომზადებაზე.
4. ფსიქოლოგიის დოქტორი (PhD)
ფსიქოლოგიის დოქტორი (PhD) სადოქტორო საფეხურია. PhD ძირითადად ორიენტირებულია კვლევით მიდგომაზე, თუმცა მოიცავს როგორც თეორიულ, ისე პრაქტიკულ მომზადებას.
ადამიანები ხშირად ოთხიდან ექვს წლამდე ხარჯავენ PhD-ს მიღებაზე, თუმცა რეალური დრო შეიძლება განსხვავდებოდეს პროგრამის მიხედვით.
ძალიან ბევრი სპეციალიზაცია არსებობს PhD-ს ფარგლებში. მაგალითად, თუ გეგმავთ გახდეთ ფსიქოთერაპევტი ან გსურთ გახსნათ პირადი პრაქტიკა, შეგიძლიათ აირჩიოთ კლინიკური ან საკონსულტაციო ფსიქოლოგიის დოქტორატი. თუ გაინტერესებთ სწავლება, კვლევა ან გამოყენებითი სფეროები, შეიძლება შეისწავლოთ სოციალური, განვითარების, ინდუსტრიალურ-ორგანიზაციული ან ექსპერიმენტული ფსიქოლოგიის მიმართულებები.
5. ფსიქოლოგიის დოქტორი (PsyD)
PsyD (ფსიქოლოგიის დოქტორი) შეიქმნა, როგორც ალტერნატივა ტრადიციული PhD-სთვის. PsyD პროგრამები, როგორც წესი, მეტად ორიენტირებულია ფსიქოლოგიის პრაქტიკულ გამოყენებაზე.
თუ იღებთ PsyD-ს კლინიკურ ან საკონსულტაციო ფსიქოლოგიაში და ჩააბარებთ შესაბამის ლიცენზირების გამოცდებს, შეგიძლიათ შეასრულოთ ფსიქიკური დარღვევების დიაგნოსტიკა და მკურნალობა, ჩაატაროთ ფსიქოლოგიური ტესტები და უზრუნველყოთ ფსიქოთერაპია.
როგორც წესი, PsyD-ს მიღებას ოთხიდან შვიდ წლამდე სჭირდება. ამ დროის განმავლობაში სტუდენტები გადიან ღრმა მომზადებას, რომელიც მოიცავს ფსიქიკური აშლილობების დიაგნოსტიკას, ფსიქოლოგიური შეფასებების ჩატარებასა და კლინიკურ ჩარევებს.
უფრო მეტიც, როგორც PhD-ს შემთხვევაში, PsyD სტუდენტებმა უნდა გაიარონ ზედამხედველPractikum-ი და სტაჟირება კლინიკურ გარემოში. Practikum-ი გულისხმობს ნაწილობრივ დატვირთვას ლიცენზირებული ფსიქოლოგის ზედამხედველობით, ხოლო სტაჟირება უკვე სრულგანაკვეთიან მუშაობას მოიცავს მინიმუმ ერთი წლის განმავლობაში.
მთავარი დასკვნები
ფსიქოლოგიური განათლება უნივერსალური ფორმით არ არსებობს—ყველასთვის საუკეთესო გზა განსხვავებულია. არსებობს მრავალი სხვადასხვა ხარისხი, ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ გაიაზროთ თქვენი სამომავლო გეგმები, ესაუბროთ აკადემიურ მრჩეველს და გადაწყვიტოთ, რომელი საფეხური დაგეხმარებათ მიზნების მიღწევაში. ვაღიაროთ, სწავლა ძვირია, ამიტომ სასურველია წინასწარ იცოდეთ, რას მოელით ფსიქოლოგიის ხარისხისგან, სანამ ფინანსურ თუ დროულ ინვესტიციას განახორციელებთ.
სტატიის წყარო
